فیلم “رضا شاه” که از نظر گردآوری مجموعه های تصویری در نوع خود بی همتا است، از نظر روایتی بیش از آنکه به وظیفه اصلی خود که روایت تاریخ به صورت مستند است، بپردازد؛ در ردیف فیلمهای تبلیغاتی قرار می گیرد که از یک زاویه مشخص و در جهت انتقال نگاهی خاص به مخاطب ساخته شد است و در این راستا سعی دارد با دخیل کردن نوستالژی و برانگیختن احساسات ذهن پرسشگر، مخاطب را تحت تاثیر خود قرار دهد.

آیا براستی انقلاب اسلامی ایران یک “حادثه” بود؟ حادثه‌ای تصادفی که به دور از نگاه و انتظار تحلیل‌گران روی داد و باعث سرنگونی یکی از قدرتمندترین دولت‌های منطقه شد و آرامش را در این “جزیره ثبات” برهم زد؟ آیا انقلاب اسلامی یک رویداد “ناگهانی” بود؟ رویدادی غیرقابل پیش‌بینی و غیرمترقبه؟ آیا امکان پیش‌گویی این انقلاب وجود داشت؟

ساختار سیاسی کشورها به‌ویژه در دهه‌های پس از جنگ جهانی دوم دستخوش چنان تحولاتی شده است که لزوما با نظریه‌های سیاسی عرضه شده همخوانی نداشته و عموما ترکیب و آمیزه‌ای هستند از گونه‌های متفاوت. به این ترتیب نمونه‌های “خالص” حکومت‌های توتالیتر و سلطانی عمدتا در “جهان نظریه‌ها” وجود دارند و نه در جهان واقعی. و از این حیث دولت پهلوی و دولت اسلامی برآمده از انقلاب نیز از همین قاعده پیروی می‌کنند.

مفهموم دولت سلطانی نیز در شمار آن مفهوم‌هایی است که بدون انتقال “شناسنامه تئوریک”، وارد ادبیات سیاسی ایران شده‌اند. برخی از تحلیل‌گران و مورخان در کند و کاو نظری خود پیرامون دولت پهلوی، این دولت را دولتی سلطانی دانسته‌اند. همین موضوع توجه دقیق‌تر به ساختار دولت پهلوی را الزامی می‌سازد.

جمهوری اسلامی ایران که زمانی داعیه‌ی پیروی از اندیشه‌ی اتحاد اسلام و صدور انقلاب و فتح قدس از کربلا را داشت، اکنون مصلحت‌اندیشانه آرامش پیشه کرده و سعی بلیغ دارد که اقتدار و نفوذ خود را در منطقه با یادآوری و استفاده از فرّ و شکوه و فرادستی فرهنگی گذشته‌‌ی ایران بگستراند؛ صفتی که دست کم بخش بزرگی از حاکمیت اسلامی بدان باور نداشته است.