جنبش سبز در آینده شکل متفاوت تری خواهد گرفت و خواسته‌های تازه‌ای را به خواسته‌های پیشین خود اضافه خواهد کرد. این جنبش قطعا از دو سال مبارزه خود تجربه خواهد گرفت. من این جنبش را «میرنده» نمی‌بینم. ما هنوز کارمان با تجدد تمام نشده است. تا زمانی که درگیری ما با جهان درباره تجدد پایان نگرفته، جنبش هایی از این دست، با صورت‌ها و خواسته‌های مختلف جاری‌ خواهد بود

آن چیزی که می تواند همه گروه های سیاسی را همبسته سازد، پای بندی به موازین دموکراسی، اتیک و اخلاق سیاسی و قواعد بازی اخلاقی و منصفانه هست. نمی توان با ایده مبهم و کلی “اتحاد نیروها” بر فراز این اختلافات پل زد و آنها را به آینده نا معلومی احاله داد

سخنان دکتر کاوه احسانی (استاد مطالعات بین‌الملل دانشگاه دی‌پائول آمریکا) را می‌توان به منزله یک هشدار تلقی کرد، هشداری نسبت به آینده ایران که در غیاب عنصر سیاست، امیدوارکننده و روشن نخواهد بود. او “لجاجت”، “انعطاف‌ناپذیری” و “خشونت بی‌رحمانه” حکومت را نشانه‌هایی از “پایان سیاست” و “احتمال مصالحه” می‌داند که راه را بر نیروهای رادیکال هموار می‌کند.

به نظر می‌رسد حرکت اعتراض به انتخابات پایان گرفته؛ یعنی دیگر اعتراض به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 بی‌وجه شده است. اما این به معنای از میان رفتنِ نارضایتی‌ها از حکومت نیست؛ بلکه به عکس، سرکوب مستمر در دو سال گذشته، دامنه‌ی ناخرسندی‌ها را گسترده است.

اگر جهان به سمت رسانه های اجتماعی تر و متکی به مخاطب می رود سبزها نیز باید همان را با طعم ایرانی دنبال کنند و ادامه دهند. این نیازمند آن است که رسانه های سبز در بحث از رسانه های مدرن هم فعال باشند. این باعث خواهد شد که به دامن کلیشه ها و گفتمان های رو به زوال نلغزند و ابتکارات شان توجیه تئوریک رسانه ای داشته باشد

قانون اساسی موجود جمهوری اسلامی که بر اساس اختیار مطلق فردی است، مشکل ساختاری دارد و ما نیازمند اصلاحات ساختاری و همه پرسی هستیم. قبل از آن شخص رهبری شرایط خود در احراز مسئولیت رهبری را از دست داده است

چه راه‌حل‌ها و راهبردهایی پیش پای جنبش سبز و برای به ثمر رسیدن نهال امیدی که این جنبش در دل‌ آزادی‌خواهان ایران کاشته، در پیش رو داریم؟ تهران ریویو در آستانه سالروز حضور میلیونی مردم ایران با هدف حق‌خواهی و باز‌پس‌گیری حقوق شهروندی و مدنی خود به گفتگو با نظریه‌پردازان و اساتید ایرانی‌ می‌پردازد.

در نهمین و آخرین بخش از سلسله گفتگوهایی که تهران‌ریویو با صاحبنظران ایرانی در مورد مبحث خشونت و نقش آن در جنبش‌های مردمی انجام داده، این بار با رسول نفیسی به گفتگو نشسته‌ایم. وی معتقد است که هرگونه مبارزه با دولت‌های خودکامه لاجرم خشونت‌آمیز است چرا که این قبیل دولت‌ها، قدرت را دو دستی به مخالفانشان تقدیم نخواهند کرد.

در ادامه بررسی خشونت و اینکه آیا تکیه بر عدم خشونت نوعی استراتژی است یا تاکتیک، در این بخش با حسن شریعتمداری گفتگو کرده‌ایم. شریعتمداری معتقد است که نسل جوان ایران، نسلی‌ست که به دنبال گسترش فرهنگ زندگی است و تکیه این نسل بر عدم به کارگیری خشونت، ریشه در همین فرهنگ زندگی دارد که حاکمیت در عرصه مبارزه با آن ناتوان است.

در ادامه سلسله گفتگوها با صاحب‌نظران مختلف پیرامون خشونت و نقش آن در یک جنبش مردمی، این بار میزبان دکترآصف بیات هستیم. بيات؛ محقق و نویسنده ایرانی، استاد جامعه شناسی و مطالعات خاورميانه در دانشگاه ايلينويز آمريکا است. او پیشتر،استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لایدن هلند و به مدت ۱۷ سال، استاد دانشگاه آمریکایی قاهره بوده است.

در ادامه مبحث نقش خشونت و چگونگی آن در جنبش‌های مردمی، تهران ریویو با علی علیزاده استاد دانشگاه مقیم لندن به گفتگو نشسته است. علیزاده بر این باور است که جنبش‌های مردمی سیاسی نیازی به استفاده از خشونت ندارند و هر چند که خشونت در آخرین مرحله انقلاب‌ها در برابر دولت‌ها لازم است؛ اما جنبش سبز هنوز تا رسیدن به آن مرحله فاصله زیادی دارد.

بروما، نویسنده و آکادمیسین هلندی، در زمینه ادبیات و هنر ملل خاور دور، چین و ژاپن، تحصیل کرده‌ و بدین واسطه با روحیه و فرهنگ آسیایی آشنا شده‌است. این آشنایی در آینده زمینه نگارش آثار پرتعدادی را فراهم می‌کند که هر یک از آنان کوششی است برای نزدیکی و تفاهم میان فرهنگ‌های شرق و غرب. تهران‌ریویو با بروما به گفتگو نشسته است.

در ادامه بحث و بررسی موضوع خشونت در آینه این روزهای جنبش مردمی ایران، تهران‌ریویو در بخش چهارم این مجموعه با آرش نراقی پیرامون همین مبحث گفتگو کرده است. نراقی بر این باور است که در برابر افرادی که مخالفان را از جرگه انسانیت خارج می‌دانند، اعمال حدی از خشونت برای پیشگیری از گسترش آن، مجاز و گاه ضروری است.

در ادامه بحث و بررسی موضوع «خشونت» در جنبش مردمی ایران و پس از دو گفتگو با رامین جهانبگلو و محمد مالجو، این بار پای صحبت‌های کورش عرفانی نشستیم. عرفانی جامعه شناسی سیاسی و متخصص جنبش اجتماعی خاورماینه و ایران است. وی مدرک دکترای خود را از فرانسه گرفته و سابقه ده سال تدریس در دانشگاه‌های فرانسه و آمریکا را دارد.

حوزۀ علایق و پژوهش‌های محمد مالجو، دربرگیرنده حوزه‌های تاریخ اندیشۀ اقتصادی، اقتصاد سیاسی و تاریخ اقتصادی ایران در دورۀ پس از انقلاب است. با او در مورد چشم‌انداز ائتلاف و هم‌پیمانی میان جنبش سبز و جنبش کارگری به گفتگو نشستیم.

جنبشی که بخواهد در جامعه حضور داشته باشد، باید در خودش در زمینه‌های روشنفکری و حتی هنری کار کند و به اهدافی که دارد واقف باشد و برای آن اهداف زحمت بکشد. فقط با مظلوم نمایی نمی‌توان به نتیجه رسید. من با دیالکتیک ظالم و مظلوم مخالفم. در تاریخ هم دیده‌ایم عده‌ای بوده‌اند که در مقابل ظلم، مظلوم نمایی کرده‌اند و بعد ها خودشان هم ظالم شده‌اند.

جمهوری اسلامیِ واقعا موجود تفسیر مضیق و استبدادی از قانون اساسی است. گام نخست، جا انداختن قرائت دموکراتیک از همین قانون اساسی جمهوری اسلامی است. این رویکرد رهبران جنبش سبز، اصلاح طلبان و برخی مراجع تقلید نزدیک به جنبش است. گام دوم جمهوری اسلامی به روایت پیش نویس قانون اساسی است که در آن نشانی از ولایت فقیه نبود و اعضای شورای نگهبانش هم توسط نمایندگان مردم در مجلس انتخاب می شدند. گام سوم جمهوری دموکراتیک سکولار است.

در فاصله تظاهرات خیابانی، مردم به آن اقدامات و پیشینه سیاسی جامعه ایران بازگشتند ـ به آن گفتمان “مطالبه محور” و حتی آن فراخوان ملی رفراندوم که 5 سال پیش برای نخستین بار «خودی» و «غیر خودی» را از بحث سیاسی بیرون راند. تمام این ها در خودآگاهی مردم شروع به ریشه گرفتن کرد ـ مردمی که در آن چند روز صرفا برای اعتراض به انتخابات به خیابان‌ها آمده بودند. از آن جاست که ما شروع جنبش سبز را می‌بینیم.

برای حفظ وحدت ملی و همزیستی مسالمت‌آمیز باید دو هدف محقق شود؛ نخست فائق آمدن بر دولت تبعیض و سرکوب در ایران که با ماجراجویی‌های خطرناک خود منافع عمومی کشور را به مخاطره انداخته است و دوم هشیاری مردم و نمایندگان اقلیت‌ها نسبت به چالش‌ها و تنش‌ها و وسوسه‌ها.

پرسش مهمی که پیشاروی نیروهای فکری مترقی قرار دارد ژاین است که چگونه باید جریان فکری نولیبرال در جنبش سبز را که به سهم خویش برای برقراری دموکراسی محدود سیاسی مبارزه می‌کند به نحوی نقد کرد که هم مبارزه‌اش برای تحقق دموکراسی سیاسی را تضعیف نکرد و هم تأثیرگذاری‌اش در ممانعت از تحقق نوعی دموکراسی عمیق‌تر را بی‌اثر ساخت.