نگرانی مهمی که کارشناسان نظامی به آن اذعان دارند، این است که به‌کارگیری سلاح‌ها علیه سوریه، در صورتی که کوچکترین خطایی در هدف‌گیری روی دهد، می‌توانند فاجعه‌ای تمام عیار را رقم بزنند. برای مثال، در صورتی که کلاهک‌های BLU-119/B به صورت دقیق به هدف اصابت نکنند و تنها باعث نشت مواد شیمیایی شده و نتوانند آن‌ها را بسوزانند، در مورد سوریه، دقیقا همان چیزی روی خواهد داد که ارتش آمریکا به دلیل پیشگیری از آن می‌خواهد به تاسیسات این کشور حمله کند.

ظاهراً اولین تلاش ها برای شیعه قلمداد کردن علویان به امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان باز می گردد که بنا به ملاحظات سیاسی و برای ایجاد اتحاد با حافظ اسد، علویان سوری را با شیعیان یکی و متحد اعلام کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جمهوری اسلامی نیز ادعای تشیّع خاندان حاکم در سوریه را توجیهی ایدئولوژیک برای ائتلاف استراتژیک دو کشور در منطقه گرفت؛ توجیهی که در ماه های اخیر برای تحریک عواطف و احساسات مذهبی مردم ایران بار ها مورد استفاده قرار گرفته است.

پوتین از آمریکا خواست خویشتن داری کند. اسرائیل گنبد آهنی را آماده کرده است تا جلوی حملات موشکی احتمالی سوریه و حزب الله لبنان و حماس را بگیرد. حزب الله ضمن آماده باش کامل اعلام کرده است که واکنشش بستگی به ماهیت و اندازه حمله احتمالی آمریکا خواهد داشت. ایران نیز نماینده ویژه ای به سوریه اعزام داشته و ضمن مخالفت با حمله آمریکا، مرتب هشدار می دهد که تبعات اقدام نظامی فوق فراتر از سوریه بوده و گریبان اسرائیل را می گیرد. با توجه به این وضعیت می توان پیش بینی کرد حمله نظامی دیگری در منطقه رخ خواهد داد

حمایت از حمله آمریکا به سوریه ـ پیش از آنکه چیزی ثابت شود و شورای امنیت سازمان ملل مجوزی صادر کند ـ یک جنایت است. فاجعه‌ای در شرف وقوع است و حمایت از این فاجعه‌ی قریب الوقوع ـ به صرف روابط نزدیک اسد با جمهوری اسلامی یا روسیه ـ دست کم غیراخلاقی‌ست ـ حتی اگر بعدها مدارک و بهانه‌های لازم هم بدست آید.

طولانی شدن جنگ داخلی در سوریه باعث کاهش قدرت سیاسیون میانه رو وظهور و افزایش قدرت نيروهاى تندرو در میدان نبرد شده است. حالا در سومین سال بحران سوریه، جبهه سومى نیز در حال شکل گیری است. جبهه ای كه هم با حکومت بشار اسد و هم با سکولارهای مخالف حكومت در جنگ است. جبهه ای متشکل از نیروهای تندرو مذهبی ـ از اسلامگراهای افراطی سوریه تا هم کیشان خارجی آنها ـ که به یاری شان آمده اند.

از زمان شروع بهار عربى در منطقه تاكنون، سوريه مراحل گوناگونى را طى كرده است. از بى تفاوتى اين كشور در قبال بحرانهاى منطقه اى تا اوج گيرى اعتراضات و تداوم آن. از تسليح مخالفان توسط مجامع بين المللى تا تشكيك در ارسال سلاح براى مخالفان حكومت از سوى غرب. مخالفان رژیم که در آغاز نيروهاى مردمى و افسران جدا شده از ارتش سوريه بودند، به مرور و با پیوستن گروه های جهادی تندرو تغییر شکل و ماهیت یافتند. با ورود اين گروههاى تندرو، درگیری ها در سوریه بیش از پیش پیچیده تر شد و ابعاد یک جنگ داخلی را به خود گرفت.

یک احتمال برای انقلاب سوریه این است که این انقلاب بتواند در برابر نظام حاکم بر این کشور و ماشین سرکوبگرش مقاومت کند. در نتیجه و در این روند فرسایشی، زیربناها و سازمان‌های دولتی سوریه و بافت اجتماعی کشور ویران می‌شود. در این وضعیت، اسراییل ترجیح می‌دهد که آمریکا هیچ دخالتی نکند و اجازه دهد تا همین روند تخریبی ادامه یابد،‌ ولی در عین حال ارتباطش با پرونده سوریه را نیز حفظ کند تا بتواند در لحظه حساس وارد عمل شود. در حقیقت، احتمال سومی که ذکر شد همین سیاستی است که آمریکا ظرف دو سال گذشته پیگیری کرده است.

باقی ماندن معاذ الخطیب در مقام رهبری اپوزیسیون سوریه از زمان تعیین غسان هیتو به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت، یک مانع بزرگ بر دوش اپوزیسیون بود و خود الخطیب اراده کرد تا قبل از آنکه به حاشیه رانده شود، کناره‌گیری کند. به نظر می‌رسد که الخطیب پیش از هرگونه مذاکره و مشورتی تصمیم خود در استعفا را علنی کرده و سیلی محکمی به گوش اپوزیسیون سوریه زد تا بدین ترتیب در برکه‌ای سنگ بیاندازد که خود از آن نوشیده بود.

نام “جبهه نصرت” یک سال بعد از اعتراضات مردمی در سوریه مطرح شد. در واقع تا زمانی که مردم سوریه در خیابان‌ها دست به اعتراضات مسالمت‌آمیز می‌زدند، خبری از این گروه نبود، ولی زمانی که کار به درگیری‌های مسلحانه کشیده شد، این نام بر سر زبان‌ها افتاد. این جبهه در ژانویه 2012 اعلام موجودیت کرد و بنا به گفته برخی صاحب‌نظران، شاخه‌ای از القاعده عراق است و تعداد زیادی از اعضای آن سابقه جنگ‌های چریکی در عراق را دارند .

سوریه هم‌پیمان اصلی ایران در خاورمیانه است و عمر این هم‌پیمانی به سه دهه می‌رسد. حکومت سوریه در واقع نخ تسبیح طرح استراتژیک ایران در منطقه است، طرحی که از تهران تا حومه جنوبی بیروت گسترده شده و ایران از طریق آن تلاش کرده قدرت خود را در منطقه افزایش دهد. بدین ترتیب سقوط نظام سوریه باعث می‌شود تا حزب‌الله به عنوان نوک پیکان این طرح استراتژیک در محاصره قرار گرفته و تنها شود.

از نخستین روزهای شروع انقلاب سوریه تاکنون، نظام این کشور از سخن گفتن از گفتگو و دعوت به آن باز نایستاده است. با این حال آنچه که برای خیلی‌ها روشن نیست اینکه منظور نظام سوریه از گفتگو، نوعی مذاکره عادی و متعارف از نظر شکل و مضمون نیست. نظام سوریه به شکل رسمی از گفتگو با اپوزیسیون امتناع می‌کند و خواستار گفتگو با جریان‌هایی است که خود آنها را به عنوان اپوزیسیون قبول دارد و باقی را گروه‌های مخالف غیر ملی می‌داند. نظام بشار اسد همچنین مایل است چارچوب گفتگو را خود تعیین کرده و موضوعاتی را در آن بگنجاند که خود می‌خواهد.

در زمان مناقشه، بی‌طرفی ضرورتا به معنای خنثی بودن نیست. سکوت در چنین شرایطی می‌تواند به جانبداری تعبیر شود.

سوالی که برای بسیاری از جمله غربی‌ها ایجاد می‌شود این است که نظام ایران در حمایت از بشار اسد و حکومتش تا کجا پیش خواهد رفت؟ بسیاری معتقدند که حمایت نظام ایران از بشار اسد یک اقدام استراتژیک نیست؛ چرا که اگر این طور بود، ایران باید در مرحله‌ای سرانجام به حمایت از مردم سوریه می‌پرداخت چرا که حکومت‌ها رفتنی هستند و این مردم هستند که باقی می‌مانند. حمایت ایران از حکومت سوریه در واقع بر پایه‌های ایدئولوژیک و دیدگاه دینی نظام ولایت فقیه استوار است و اصولا نظام‌های ایدئولوژیک واکنش‌های خطرناکی دارند.

هنگامی که انقلاب سوریه در ماه مارس سال 2011 شروع شد در واقع بهار عربی که از تونس و با خودسوزی محمد بوعزیزی آغاز شده بود و به مصر رسیده بود، ادامه یافت. این بهار موفق شد ظرف مدت کوتاهی، دو نظام پلیسی ـ امنیتی را واژگون کند. به محض اینکه حسنی مبارک کناره‌گیری خود از قدرت را اعلام کرد، بهار عربی به کشورهای دیگر و در راس آنها سوریه رسید. با این حال وضعیت در سوریه با دیگر کشورهای عربی تفاوت داشت.

«سلاح شیمیایی، مشروعیت را از بین می‌برد»

محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ایران قصد دارد چه پیامی به کشورهای منطقه و جامعه جهانی برساند؟ آیا وی می‌خواهد تاکید کند که حضور ایران در سوریه و لبنان موضوع مرگ و زندگی است و ایران در این راه تا آخر خواهد رفت، حتی اگر وضعیت به جنگی داخلی در این کشورها یا حتی فراتر؛ جنگی منطقه‌ای ختم شود؟ یا اینکه حفظ سوریه در محور مقاومت ارزش این را دارد که تنش‌ها گسترش یافته و حتی به رویارویی مستقیم برسد؟

آمریکا می‌خواهد با ائتلاف بین‌المللی برای مذاکره با ایران و سوریه همکاری کند. احتمالا این “معقول‌ترین سیاست” ممکن باشد.

«ایران باید مواضع خود را تغییر دهد»

شبیحه در سوریه در اعمال خشونت از نمونه‌های مشابه خود در دیگر کشورهای خاورمیانه پیشی گرفته و حتی کودکان و زنان را به قتل می‌رساند.

گزارش سازمان ملل