«باید حرکت‌های مردمی از عده‌ای قلیل جدا شود»

در ادامه سلسله گفتگوها با صاحب‌نظران مختلف پیرامون خشونت و نقش آن در یک جنبش مردمی، این بار میزبان دکترآصف بیات هستیم. بيات؛ محقق و نویسنده ایرانی، استاد جامعه شناسی و مطالعات خاورميانه در دانشگاه ايلينويز آمريکا است. او پیشتر،استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لایدن هلند و به مدت ۱۷ سال، استاد دانشگاه آمریکایی قاهره بوده است.

اتفاقاتی که این روزها در کشورهای عربی رخ می‌دهد و به تبع آن، دنیا را تکان داده است؛ نوعی تحول تاریخی است. گویی تاریخ ورق خورده و دیگر بازگشت به گذشته نزدیک به محال است. ده‌ها سال بعد از معاهده سایکس ـ پیکو، این بار مردم کشورهای عربی عزم خود را جزم کرده‌اند تا سرنوشت را با دست‌های خود رقم بزنند و دیگر اجازه ندهند، قلم خارجی مرزهای آنها را ترسیم و رهبرانشان را تعیین کند، اما این همه ماجرا نیست.

در ادامه بحث و بررسی موضوع خشونت در آینه این روزهای جنبش مردمی ایران، تهران‌ریویو در بخش چهارم این مجموعه با آرش نراقی پیرامون همین مبحث گفتگو کرده است. نراقی بر این باور است که در برابر افرادی که مخالفان را از جرگه انسانیت خارج می‌دانند، اعمال حدی از خشونت برای پیشگیری از گسترش آن، مجاز و گاه ضروری است.

وقتی مبارزه با ظلم و بیداد گری، توقف خودکامگی، تلاش برای رسیدن به عدالت اجتماعی و جلو بردن دموکراسی در رویه های جاری و استفاده از ظرفیت های قانونی به بن بست می رسد، آنگاه آتشفشان نیروی مردم فعال می شود. در غیاب ساز و کار های متعارف حل منازعات و به بن بست رسیدن راهکارهای پارلمانتاریستی، عرصه برای خلق فشار اجتماعی مهیا می گردد.

نگیزه شکل گیری جنبش اعتراضی یا لااقل یکی از مهم‏ترین انگیزه‏ها این است که دولت در خانه مردم نفوذ کرده و تکلیف تعیین می کند. او هیچ جا خود را نامحرم نمی شمارد. این مردم هستند که همواره نامحرم‏اند. آن هم در برابر حکومتی که همه حیات شهروندان را در دستگاه‏‏ اشعه X تحت مراقبت دارد. از اینجاست که جان مردم به ستوه ‏‏آمده ‏‏است

آن‌چه که از نگاه هیچ‌کس هنگام تأمل در شورش‌های تونس و مصر دور نمی‌ماند، غیبت معنادار و مشهود بنيادگرايی مسلمانی است. در بهترین سنت‌های سکولار دموکراتيک، مردم فقط در برابر رژيمی بیدادگر، در برابر فساد آن دستگاه و در برابر فقر قد علم می‌کردند و خواستار آزادی و اميد اقتصادی می‌شدند.

قصه تبعید و تبعیدی برای ایران و ایرانی رنج‌نامه تازه‌ای نیست؛ تازه نیست اما قدیمی هم نشده، قصه نیست اما لالایی هر شب‌‌مان شده، تلخ‌نامه‌ای که شنیدنش به جای عقل گوش را آزار می‌دهد.
به خیال آن‌که داستان از روز «جمعه سیاه» غم‌انگیز شد عزممان را جزم کردیم تا یک‌صدا در مقابل «توپ و تانک‌»هایی که دیگر اثر نداشت، بایستیم و به گوش خانواده‌هایمان برسانیم در راه رسیدن به آزادی و آزادگی «دیگر پسر ندارید»

استعفای فرزاد فرهنگیان رایزن دوم سفارت در اعتراض به دولت ایران

رایزن سوم ایران اعلام کرد که به جنبش سبز پیوسته است

انحرافات اجتماعی محصول دروغ است

مایه تاسف اینجاست در حالیکه بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان سیاسی و اجتماعی ،به زعم ما، در جبهه منتقدان و مخالفان حکومت قرار دارند؛ اما تحلیلی از محتوای آنچه در آزمایشگاه‌های سیاسی جمهوری اسلامی در حال تولید است، ارائه نمی‌شود. تحلیلی که بتواند پیش از انفجار بمب تبلیغاتی جمهوری اسلامی، مشت بسته حاکمیت را بگشاید و رهیافتی برای تداوم مبارزه ارائه کند.

قانون اساسی جمهوری اسلامی علیرغم کاستی‌های خود در بسیاری از عرصه‌ها قانون مدرنی است. اما صرف تدوین و تصریح حقوق اجتماعی در قانون اساسی هیچ‌گاه تضمینی برای تحقق این حقوق در عمل ایجاد نمی‌کند. این‌که رهبران جنبش سبز خواهان اجرای قانون اساسی جمهوری اسلامی شده‌اند، عملا اعتراف به بی‌اعتنایی صاحبان قدرت به همان قانونی است که هم‌زمان با تاسیس دولت اسلامی در ایران در اثر پیروزی انقلاب به تصویب رسید.

توضیحات نماینده نوکیا زیمنس در مورد فروش دستگاه شنود به ایران

قانون‌گریزی نزد آنها که در قدرت هستند، عادی شده است

مردم تنها در انتظار یک جرقه هستند

اسلام کسی را در زندان نگه نمی‌دارد

باید سازمان‌های مردم‌نهاد سبز ایجاد کرد

رهبران جنبش سبز پس از چهار ماه همراهی و هم‌سنگری با مردم، تنها در یک نقطه به سانسور شعارهای مردم معترض ایران پرداختند. نقطه‌ای که برخی آن را نقطه‌ی بدون بازگشت و برخی دیگر بازگشت‌پذیر خواندند. این سانسور همان نقطه‌ای بود که عده‌ای از آن به عنوان نخستین عقب‌نشینی رهبران جنبش از مطالبات مردم و اعلام آتش‌بس تاکتیکی با حاکمیت نام بردند.

جنبش سبز و رهبرانش چنان که بارها از مرگ رکن جمهوریت نظام سخن گفته‌اند، همت خود را به کار خواهند بست تا به تحریم و مشروعیت‌زدایی کامل از انتخابات سال جاری بپردازند. تبدیل فرصت‌هایی نظیر انتخابات به موقعیت‌هایی تازه برای به تصویر کشیدن ضعف و تنهایی حاکمیت و طرح دوباره مطالبات مردم دغدغه‌هایی خواهند بود که اصلاح‌طلبان خواهند کوشید تا به آن‌ها دست یابند.