کتاب «زندگی همچون سیاست: چگونه مردم عادی خاورمیانه را تغییر می‌دهند» توسط آصف بیات در سال ۲۰۱۰ نوشته شده که فاطمه صادقی آن را به فارسی ترجمه کرده است اما متأسفانه این کتاب امکان انتشار ادامه مطلب…

تا فشار هست مقاومت هم هست. حاکمیت‌ها، از جمله حاکمیت ما، قَدَرْ قدرت اند، از نیروی مادی هیچ چیز کم ندارند. می توانند همه چیزات را بگیرند. قلم ممنوع، نشرممنوع و بیکارت کنند. اگر کارمند اداره یا موسسه‌ای هستی تو را از نان خوردن بیندازند. از هیچ ایذا و آزاری فرو گذار نکنند. اما … این اما مهم است …. اما یک چیز را هیچ گاه نمی‌توانند از تو بگیرند: قدرت معنوی‌ات را.

دهباشی از چندین جهت، استثنایی بر قاعده روزنامه نگاری بعد از انقلاب است. روزنامه نگاری هم شاید تعبیر دقیقی نیست. بهتر است بگوییم مجله نگاری یا مجله نویسی. او دغدغه زمان ندارد به اعتباری که در روزنامه نگاری معمول هست. دغدغه های او تاریخی و اجتماعی اند. برای همین، چیزی که به خواندن بیارزد از نظرش کهنه نمی شود. مجله ای هم که منتشر می کند عمدتا چنین است. کهنه شدنی نیست.

رالف پیترز افسر سابق ارتش آمریکا در مقاله‌ای که در شماره ژوئن 2006 مجله نیروهای مسلح آمریکا منتشر شد، نوشت: «تنش‌های دائمی در خاورمیانه، نتیجه‌ی منطقی اختلال در مرزهای کنونی است که توسط اروپایی‌ها ترسیم شده و درست است که خاورمیانه از مشکلات زیادی مانند رکود فرهنگی و ظلم اجتماعی گسترده و تندروی دینی رنج می‌برد، اما مشکل اصلی خاورمیانه اسلام نیست؛ بلکه مرزهای بین کشورهاست و چاره‌ای جز ترسیم مجدد مرز در خاورمیانه نیست تا قومیت‌ها و اقلیت‌های دینی در این منطقه عدالت بیشتری را شاهد باشند».

نبرد با داعش بیشتر از آنکه شکلی منظم داشته باشد، بیشتر به صورت اقدامات پیشگیرانه در جریان است تا بدین ترتیب جلوی گسترش آن گرفته شود. حساب‌های وابسته به داعش در فضای مجازی مسدود می‌شوند و در دنیای واقعی، جلوی پیشروی آن به سمت کردستان عراق گرفته می‌شود. شورای امنیت نیز به تازگی داعش و جبهه نصرت را در یک کاسه قرار داده است، هر چند متحدان منطقه‌ای غرب تلاش کرده بودند تا این فکر را جا بیاندازند که می‌توان از جبهه نصرت علیه داعش حمایت کرد.

یکی از کتاب‌هایی که‌ تاثیری فراوان بر شمار کثیری از رویدادهای دهه‌های هفتاد و هشتاد و نود میلادی در جهان عرب به‌ جا نهاد، “نشانه‌‌های سر راه” (معالم فی الطریق) نوشته‌ی سید قطب نویسنده‌ی اسلام‌گرای مصر بود. این کتاب انجیل بسیاری از جنبش‌های اسلامی رادیکال و تندرو در جهان عرب و خارج آن است و تاثیر زیادی بر امثال بن‌لادن، طالبان و به شکل کلی اسلام‌گراها داشته است.

تا پیش از این ایده ساخت ساعتی که خبر از زمان مرگ می‌دهد مورد علاقه رمان نویسان و سینماگران بود. اما ناگهان خبر رسید که یک مخترع سوئدی، با تحمل رنج و مرارت فراوان، توانسته ساعتی موسوم به “ساعت مرگ” را اختراع کند. ساعتی که نه تنها زمان دقیق مرگ فرد را پیش بینی می‌کند که شمارش معکوس برای اتمام زندگی‌اش را هم نشان می‌دهد.

شاید برخی پافشاری بر مفاهیم حقوق بشر و اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را در اعتراضات «جنبش سبز» موضوعی بدیهی بدانند٬ یعنی این موضوع چنان طبیعی و مسلم است که سوالی درباره‌ی آن پرسیده نمی‌شود. اما این موضوع چندان هم بدیهی نیست٬ چون حکومت ایران به جای پاسداری از اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر که ثمره‌ی تلاشی جمعی جهانی است آن را محدود و از آن برداشت‌های نادرست می‌کند.

سال گذشته در چنین روزهایی در صفحۀ یکی از «دوستان فیس‌بوکی» چشمم به ترجمۀ شعری افتاد به قلم شادروان بیژن الهی. شعر از جوزپپه اونگارت‌تی، شاعر نامدار ایتالیایی، بود. شعر را می‌شناختم و ترجمه را از بَر بودم، اما به قلم شادروان نادر نادرپور. ترجمۀ الهی به نظرم سست و خام رسید. بعد گشتی در اینترنت زدم و ترجمه‌های دیگری نیز از شعرهای اونگارت‌تی یافتم که یکی از آنها باز ترجمه‌ای بود از همین شعر. ترجمه‌ای بود بی‌اندازه نامفهوم و بد و حال آنکه مترجم خود ظاهراً شعر نیز می‌سرود.

در ایالات متحده جالب این است که هر چند مطبوعاتی که آزاد نامیده می شود و رسانه‌های جریان اصلی خبررسانی هستند، متعلق به شرکت ها و دولت است اما رسانه‌های مستقل که کوچک‌تر هستند، توانستند نقش بیشتری ایفا کنند. شبکه های اجتماعی به گردهم آمدن مردم کمک می کنند که لازمه دموکراسی مستقیم است.

در طول تاریخ این پرسش اساسی ذهن بشر را به خود مشغول کرده که چرا و چگونه مخلوقاتی افسانه‌ای یا تاریخی، نقش اسطوره را به خود گرفته‌اند و تا امروز هم مورد توجه و علاقه انسان‌ها قرار دارند؟ با نگاهی به آثار و نوشته‌های الیاده در زمینه ساختار و کارکرد اساطیر در طول دوره‌های مختلف تاریخی می‌توان به این نکته مهم دست یافت که اسطوره، چه به صورتی که در جوامع کهن وجود داشته و چه در شكلي كه امروزه حیات دارد، تاریخی از موجودات مافوق طبیعی را تشکیل می‌دهد که دارای دو جنبه و مشخصه واقعی و قدسی هستند.

از نیمه‌ی نخست سده‌ی نوزدهم، امپراتوری عثمانی مجموعه‌ای اصلاحات و تغییرات قانونی را آغاز کرد که‌ تاثیرات فراوانی بر زندگی سیاسی و فرهنگی و اجتماعی امپراتوری بر جای نهاد. «فرمان گلخانه» در سال 1839، فرمان سال 1856 و بنیان نهادن قانون 1876 مهمترین کارهایی بودند که‌ در این زمینه‌ صورت گرفتند. اگر چه‌ این رفورمها بسیاری از زمینه‌های زندگی در درون امپراتوری را در بر می‌گرفت؛ اما نکته‌ی اصلی آنها تغییر و دستکاری کردن‌شان و جایگاه دین و شریعت در زندگی سیاسی و اجتماعی و قانونی آن عصر بود.

پرسشهای بی پاسخی درباره سکوت جریان اصلاح طلب در برابر این جنایت تاریخی وجود دارد که همچنان بی پاسخ مانده است. اینکه کدام یک از اصلاح طلبان در آن مقطع از روند اعدامها مطلع بودند؟ چه موضع یا نقشی در آن مقطع به ویژه در دعوای آیت الله منتظری و رهبر وقت جمهوری اسلامی داشتند؟ چه تلاشی برای توقف یا تشدید آن کردند؟ چگونه آن را توجیه می کردند؟ و چه شناختی از طراحان این اعدامها دارند؟ نهایتا اینکه چه روندی طی شد تا احکام این اعدامها به امضای آیت الله خمینی رسید؟

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در یک دهه اخیر، فعالیت های هسته ای ایران و مسائل پیرامون آن، یکی از مهمترین و حساس ترین موضوعاتی است که در عرصه سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است. در این گزارش سعی می شود که سرفصل های مهم این موضوع و روند اتفاقات و افت و خیزهای پرونده به صورتی اجمالی بررسی گردد.

مسابقه پیامک پیامد کوچکی است از تغییر تدریجی و بیمارگونه ذهنیت انسان ایرانی از ذهنیت عارف مسلکی و قضاقدری به ذهنیت مادی، فردگرایانه و سودجویانه. صرف تلاش برای کسب دستاوردهای مادی بیشتر می‌تواند به پیشرفت سریع یک جامعه منجر بشود. با این‌حال بخشی از این تغییر اجتماعی این است که این ذهنیت در عمل چگونه خود را نشان می‌دهد. حرص زدن زننده و غیر اخلاقی مسئولان و مخاطبان به هدف کسب حداکثر سود، خود معلول همان عادت تاریخی ما به گرسنگی‌ها و محرومیت‌ها و نداشتن‌ها در زندگی است.

عربستان سعودی یکی از کشورهای بسیار ثروتمند و به‌ شدت دینی و به‌ غایت بسته‌ دنیاست، هم برکه‌ای عظیم از نفت است و هم بیابانی آکنده‌ از دین. در منطقه‌ خاورمیانه‌ نیز یکی از بازیگران سیاسی بزرگ و در سطح جهانی نیز جزو بیست کشور ثروتمند است. عربستان سعودی پس از انقلاب 1979 ایران در رقابتی شدید با رژیم اسلامی ایران به‌ سر می‌برد. این کشور امروزه‌ در بسیاری از نقاط خاورمیانه، مثل امیرنشین های حاشیه‌ خلیج فارس، عراق، سوریه‌، لبنان و یمن در تقابل و کشمکشی سخت با رژیم ایران است.

ماجرای فلسفه آکادمیک در ایران بی شباهت به لابیرنت‌های پیچ در پیچ تاریخ بی‌قراری ما نیست با دن‌کیشوت‌های آرمان‌گرا و سانچو پانزاهای عاقل و نهیلیست، که در جزیره سرگردانی ارباب خود جهان را می‌نگرند. طبعا پرداختن به جزئیات تاریخ فلسفه آکادمیک در این جغرافیا (به معنای امروزی‌اش) در مجال پیش‌رو نه‌تنها مقرون به نتیجه نخواهد بود که شاید به این هزارتو، پیچی ناگزیر بیافزاید و خمی «ذهن‌آشوب».

انتظار برخورد مثبت با صندوق های رای از سوی کسانی که در انتخابات قبلی شرکت نکردند، پایین است. همچنین از آنجایی که امکان رقابت نامزد وابسته به اخوان نیز وجود ندارد، لذا به احتمال زیاد اسلام گراها و حامیان آنها انتخابات را تحریم خواهند کرد؛ ولی چون میزان شرکت کنندگان در همه پرسی قانون اساسی در زمان ریاست جمهوری مرسی نیز پایین و زیر پنجاه درصد بود، لذا تاکید بر نرخ مشارکت کم، مشکل حادی را برای السیسی و ارتش مصر ایجاد نمی کند.

پس لرزه‌های اعتراضات تابستان ۲۰۱۳ در استانبول، همچنان ادامه دارد. پس از تخریب وجهه بین المللی ترکیه و استانبول در نتیجه سرکوب این اعتراضات از سوی پلیس و نیروهای امنیتی، استانبول میزبانی المپیک ۲۰۲۰ را نیز در رقابت با توکیو از دست داد و حالا نیز گزارش جدید عفو بین الملل، ضربه ای دیگر بر اعتبار منطقه ای و بین المللی حکومت رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه وارد کرده است.

در کمتر از یک سال از عقد قرارداد گردشگری بین تهران و قاهره، دولت مصر اعلام داشته که این قرارداد را به حالت تعلیق درآورده و از اجرای آن خودداری خواهد کرد. قاهره نگرانی های «امنیتی» را دلیل این تصمیم خود ذکر کرده است. بدین ترتیب قراردادی که در اواخر دولت احمدی نژاد به تصویب رسید، در اوائل دولت روحانی تعلیق شده است.