چندی پیش سفر وزیر امور خارجه ایران به ۴ کشور آفریقایی با پخش اخبار گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی همراه شد. علی‌اکبر صالحی در مصاحبه‌ای، قاره آفریقا را اولویت سیاست خارجی ایران معرفی می‌کند و هدف سفر خود را گسترش روابط سیاسی و اقتصادی اعلام می‌کند. اما بررسی وضعیت سیاسی و اقتصادی ۴ کشور جموری بنین، غنا، بورکینافاسو، غنا و مصر می‌تواند اهداف وزیر امورخارجه ایران برای اولیت بخشیدن به آفریقا را مشخص‌تر کند.

این روزها ابعاد متفاوت سیاسی و اقتصادی تحریم های بین المللی علیه حاکمیت ایران بررسی می شود. تحریم های هدفمندی که به منظور جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح اتمی طراحی شده است و تلاش دارد با زیر فشار قرار دادن گلوگاه های اقتصادی، حاکمیت را به تغییر روش حاضر خود ترغیب کند. حاکمیت در ایران و در راس آن رهبر جمهوری اسلامی ایران تا مدتهای مدیدی اثرات این تحریم ها را منکر می شدند تا اینکه پس از تمام مصاحبه های بی صدای مقامات، این خود آیت الله خامنه ای بود که اعلام کرد بخشی از این تحریم ها بر زندگی روزمره ی مردم تاثیر دارد.

مردمانی که به درجه ای از بلوغ سیاسی و اجتماعی رسیده باشند احتیاج چندانی به یک رهبری فرهمند و سلسله مراتب رهبری به صورت کلاسیک ندارند. اما حتی انسان های پخته و بالغ برای انجام یک کار گروهی احتیاج به این دارند که فردی یا افرادی و یا نهاد هایی امر هماهنگی کار گروهی را به عهده بگیرند. جنبش مدنی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. البته شکی نیست که یک رهبر فرهمند که بتواند مطالبات قشرهای مختلف را به زیر یک چتر درآورد و ایجاد وحدت کند، میتواند راه رسیدن به مقصود را بسیار سریعتر هموار کند.

انسان وقتی از مرحله‌ی تامین نیازهای اولیه و غریزی‌اش گذشت یکسر درگیر مسائل ذهنی و روانی می‌شود. هر سال، آدم هایی که با شکم سیر و رفاهِ نسبی خودکشی می‌کنند اگر بیشتر نباشند از آدمهایی که با شکم گرسنه و از روی فقر خود را نابود می‌کنند، چندان کمتر نیستند. و تازه میان فقرایی که از اول فقیر بوده‌اند و میان آنها که از دارندگی به فقر افتاده‌‌اند هم تفاوت بسیار است. آدمی از گروه دوم، معمولا بیش از آنکه از خود فقر در رنج باشد از مقایسه وضعیت فعلی با وضعیت خود قبلی رنج می‌کشد.

عصر جدید رسانه، نقطه عطف دیگری در مسیر طولانی تجاری شدن رسانه و فوتبال، از زمان آشنایی‌شان با هم، رقم زده است. البته شک داریم که سودهای هنگفتی در انتظار آن بخش‌هایی از جهان فوتبال باشد که می‌خواهند از موج جدید نوآوری‌های تکنیکی به نفع خود بهره‌برداری کنند. با وجود اینکه مصرف کننده‌ها با جنبه‌های مختلف صنعت ارتباطات درگیر رابطه‌هایی روز به روز پیچیده‌تر می‌شوند، اصول مشخصی در این زمینه ثابت می‌مانند.

سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت از اجباری شدن نصب بارکد شبنم به روی همه ی کالاهای وارداتی از اول مهر خبر می دهد. اما اساس این طرح از کجا آغاز شده است و به کجا می رود؟ به واقع کدام نیازها اجرای این طرح را ضروری می نمایاند و آیا اجرای چنین سیاست هایی به مبارزه با قاچاق کالا کمک می کند؟ آیا شبنم می تواند سدی مقابل سیل ویرانگر ورود کالاهای غیر استاندارد و قاچاق به بازار ایران شود و امروز با توجه به نابسامانی های عدیده ی اقتصادی، امکان مهار بخشی از این مجموعه ی لجام گسیخته را دارد؟

خبر افزایش ۷ درصدی نقدینگی نسبت به مدت مشابه آن در آن سال گذشته را می توان از ابعاد گوناگونی بررسی کرد. نکته ی قابل توجه در این میان آن است که دولت امروز برای بیشتر آمارهای خود که مبانی عینی و واقعی ندارد، هیچ شفاف سازی پیرامون مراحل دستیابی به آن را ارائه نمی دهد و با ذکر یک سری اعداد و ارقام و ارائه مغاطلات اقتصادی تلاش می کند که اثرات مخرب سیاست های خود را لاپوشانی کند.

سیاست چند نرخی بودن ارز سود عظیمی را به حساب واسطه ها و در بخش دیگر شرکت های بزرگ واریز می کند و در این میان واحدهای تولیدی کوچک و واردکنندگان خرد ضرر می کنند. سرمایه های سرگردان نیز به واسطه ی سیاست های دولت در پرداخت سود مالی، از بانک ها خارج شده و سرمایه گذاری ها بانکی را کاهش داده است.

با گذشت 35 سال از طرح رویاگونه‌ی هلموت اشمیدت برای ایجاد واحد پولی مشترک در اروپا، و 15 سال پس از تحقق این رویا، حالا بر همه آشکار شده است که کشورهای اروپایی به صورت واحد رشد نمی‌کنند و همه‌ی کشورها نمی‌توانند خودشان را با غول‌های صنعتی و اقتصادی اروپا تطبیق دهند. این در یونان به وضوح به چشم می‌آید. اینها نتیجه‌ی تلاش‌هایی‌ست که کشورهای قدرت‌مند اروپا و دو قطب آلمان و فرانسه برای حفظ واحد پولی مشترک اروپا در یونان انجام داده‌اند.

اگر تاثیر نتایج تحریم بر سرنوشت کشورها ثابت فرض نشود آنگاه تحت شرایطی، تحریم های بین المللی می تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد. تحریم در کل امری منفی است اما به مانند داروی تلخ می تواند باعث درمان و رسیدن به وضعیت بهتر شود و یا از وقوع شر بزرگتری جلوگیری کند.

تحریم یکی از بحث بر انگیزترین چالش های چند ساله اخیر فضای سیاسی ایران بوده است. تصویب و اجرای 4 قطعنامه علیه برنامه اتمی حکومت ایران در شورای امنیت سازمان ملل، تحریم را از موضوع بررسی های نظری صرف خارج ساخته و به واقعیتی تاثیرگذار در زندگی مردم ایران و سرنوشت کشور بدل ساخته است.

از زمانی که محمود احمدی نژاد سرانجام اجرایی شدن حذف یارانه ها را اعلام کرد رتوریک خاصی تولید شده است که می خواهد دولت او را در مقامی برتر از دولت های پیشین بنشاند و اینطور وانمود کند که او کاری را شروع کرده است که دولتهای پیشین یعنی دو دولت خاتمی و هاشمی نتوانسته اند به انجام برسانند. این رتوریک بر این پایه قرار دارد که گویا طرح هدفمندسازی یارانه ها از بیست سال پیش وجود داشته است اما کسی را یارای اجرای آن نبوده تا نوبت به احمدی نژاد رسیده است.

اعتصاب دوباره در بازار طلافروشان و بازار آهن‌فروشان تهران که بعد از گذشت حدود دو ماه از توافق اولیه میان نمایندگان شورای اصناف بازار و وزارت دارایی صورت گرفت، باعث طرح موضوعاتی هم چون عدم پایبندی نمایندگان دولت به وعده‌هایشان و نیز مصمم بودن بازاریان بر پرداخت نکردن مالیات‌های اضافه‌ای که برایشان در نظر گرفته شده، و همینطور تاثیرگذاری روانی اعتصاب بر افکار عمومی و حکومت شده است.

به اعتقاد جمشید اسدی که بر اقتصاد بازار بنیاد معتقد است و بارها این ایده خود را در طول گفتگو تکرار می‌کند، احمدی‌نژاد با حذف یارانه‌ها تنها به دنبال افزایش درآمد و جایگزینی برای درآمدهای نفتی نیست؛ بلکه وی می‌خواهد به این ترتیب از قشر فقیر جامعه، رعایا و حامیانی برای خود تشکیل دهد.

عبور کشور از بحران‌های سخت دهه شصت که در راس آن جنگ ویرانگر و بی‌حاصل هشت ساله با عراق قرار داشت، بازنگری در قانون اساسی به نفع کاهش ظرفیت‌های دموکراتیک نظام موجود و آغاز رهبری آقای خامنه‌ای دوران جدیدی از حیات سپاه را هم شکل داد.

اجرای عدالت اقتصادی بین تمامی شهروندان ایرانی مهم‌ترین شعاری بوده که تمامی دولت‌های پس از انقلاب ایران تا کنون به عنوان یکی از محوری‌ترین برنامه‌های تبلیغاتی خود برای کسب آرای برنده در انتخابات سر داده‌اند؛ اگر چه هیچ یک تا کنون موفق به اجرای عدالت اقتصادی بین ایرانیان نشده‌اند.

در کنار حمایت‌های سپاه از رییس دولت مطلوب شخص آیت‌الله خامنه‌ای، نقش این نهاد امنیتی و نظامی نیز از شکل یک ارگان نظامی فراتر رفته است. در حال حاضر سپاه با در درست گرفتن پروژه‌هایی مهم و بزرگ در صنایعی همچون نفت و گاز و مخابرات، به نوعی ماهیت جدیدی به عنوان یک بنگاه اقتصادی برای خود ترتیب داده است.

بررسی شرایط عمومی ایران بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم نشانگر این موضوع است که حکومت در حال حاضر در سه جبهه ی سیاست داخلی و اعتراضات مردمی، مسایل هسته ای و تحریم‌های همه جانبه درگیر بوده و در برابر آنها صف‌آرایی کرده است.