دو هزار نفر؛ این رقمی است که رسانه‌ها و سازمان‌های حقوق بشر در رابطه با تعداد کشته‌شدگان در حوادث اخیر سوریه به تقریب بیان می‌کنند و با این حال مثال هر آمار و رقمی، عاجز از انتقال آن حس غم‌انگیز و تلخی‌ست که مردم سوریه امروز آن را تجربه می‌کنند. حدود پنج ماه است که سوریه شاهد قیام برای آزادی و صحنه‌هایی خونین است که نظامیان وابسته به حکومت بشار اسد آن را خلق می‌کنند. چشم‌انداز چندان روشن نیست. حکومت باکی از کشتار ندارد و فشارهای بین‌المللی نیز آن‌چنان نیست که خللی در کار این ماشین کشتار ایجاد کند، اما با این حال مردم سوریه همچنان پیش می‌روند. در این‌باره گفت‌وگویی با غیاث الجندی، نویسنده و روزنامه‌نگار سوریایی انجام داده‌ایم که اکنون در انگلستان سکونت دارد. او دورانی برای رسانه‌هایی چون السفیر چاپ بیروت و القدس العربی در لندن می‌نوشت. همچنین عضو داوطلب سازمان حقوق بشر امنستی اینترنشنال (Amnesty International) است و در پروژه‌ای به نام “نوشتن برای زندگی” مشارکت دارد که برای قربانیان شکنجه تدارک دیده شده‌است.

در میان سرزمین‌های خاورمیانه چنین به نظر می‌رسید که سوریه سرزمین آرامی است و مردمان آن نیز حکومت خاندان اسد را پذیرفته‌اند. اما حالا با تصویر کاملا متفاوتی از سوریه مواجه هستیم، تصویر مردمی که علیه حکومت به پا خواسته‌اند. چگونه وضعیت در سوریه تغییر کرد؟

این دروغ بزرگی است که مردم سوریه خاندان اسد را به عنوان حاکمان خود پذیرفته‌اند. خاندان اسد در طول سال‌ها تسلط خود بر سوریه دستگاه‌های امنیتی مخوفی به وجود آورده‌اند که تا پیش از این رویدادهای اخیر همواره مردم را از هر اعتراضی بازمی‌داشت. در حقیقت بیشتر به خاطر ترس بود که همه چیز آرام به نظر می‌رسید واگرنه به خودی خود کمتر کسی می‌تواند خاندان اسد را قبول داشته باشد، مگر اقلیتی منفعت‌طلب و فرصت‌طلب، چرا که این خانواده دست به جنایت‌های گسترده‌ای زده‌‌ و ثروت ملی را غارت کرده‌است. اکنون مردم سوریه ثابت کرده‌اند که چه دیدگاهی نسبت به حکومت اسد دارند. به عبارتی حکومت می‌خواهد با کشتار، حکم‌های طولانی مدت زندان و ایجاد هراس، خودش را به مردم تحمیل کند.

در حالی که شهرهای مختلف سوریه در این ماه‌ها عرصه قیام بوده‌است، اما ظاهرا دمشق روزهای آرامی را سپری می‌کند. دلیل آن چیست؟

دمشق به هیچ وجه آرام نیست. در حقیقت نمی‌توان دمشق را جدا از حومه‌های آن در نظر گرفت. شهرهای حومه دمشق فوق‌العاده بوده‌اند و مردم اغلب به خیابان‌ها آمده‌اند، مانند تظاهرات‌های وسیعی که در درایا یا دوما رخ داده‌است. دوما یکی از اولین شهرهایی بود که مورد تهاجم تانک‌های حکومت قرار گرفت. مدایا، حرستا، کسوا، زبدانی و همه حومه‌ها به پا خاسته‌اند. در مرکز دمشق نیز مردم تلاش کرده‌اند که بیرون بیایند، اما نتوانسته‌اند، چرا که میادین اصلی شهر را نیروهای ارتش تصرف کرده‌اند. در کل، به جز مناطق ثروتمند دمشق که در آن معمولا افسران ارتش و صاحب منصبان سکونت دارند، بقیه مناطق عالی بوده‌اند، مثل منطقه حجرالاسود یا القدم.

 میان مردم ایران و سوریه حسی از همدلی و اتحاد وجود دارد. در عین حال ما نیاز داریم که شما از ما حمایت کنید چرا که حکومت شما نقشی منفی در سوریه بازی می‌کند. این تنها شما هستید که می‌توانید مقابل آن بایستید

آیا سوریه به سمت یک جنگ داخلی پیش می‌رود، نظیر آن‌چه در لیبی رخ داده‌است؟

نه، فکر نکنم. رژیم البته به شدت تلاش می‌کند که کشور را به سمت جنگ داخلی یا یک جنگ مذهبی میان شیعیان و سنیان ببرد، اما با این حال موفق نبوده‌است، چرا که مردم نمی‌خواهند حوادث لیبی در سوریه تکرار شود. مردم سوریه جنگ داخلی نمی‌خواهند و اساسا تا به حال نیز دست به خشونت نزده‌اند. بنابراین جنگ داخلی گزینه‌ای غیرمحتمل است.

چقدر احتمال مصالحه میان مخالفان با بشار اسد وجود دارد؟ اصلا تمایلی به مصالحه در میان مخالفان و هیات حاکمه وجود دارد؟

مصالحه‌‌ای نمی‌تواند وجود داشته باشد. در هفته‌های نخست مردم آمادگی این مصالحه را داشتند چرا که بشار اسد مدام وعده اصلاحات می‌داد. مردم هم قبول کرده بودند و می‌گفتند در هر صورت صلح و توافق با دولت بهتر از آن است که کار به خشونت و کشتار مردم بکشد. اما الان اکثریت قریب به اتفاق معترضان مخالف مصالحه هستند. چهره‌های زیادی میان مخالفان بودند که می‌گفتند باید با رژیم مذاکره کرد و رژیم هم چنین کرد که داستان جالبی دارد. مخالفان دعوت شدند و با نمایندگان حکومت مذاکره کردند اما بعد که جلسه تمام شد، همه‌ آنها دستگیر شدند. الان دیگر برای مصالحه خیلی دیر است. بعد این همه کشتار، مثلا در شهر حما، چگونه می‌توان گفت که دست از تظاهرات برداریم؟ نه، دیگر خیلی دیر است.

چند روز قبل شورای امنیت بیانیه‌ای علیه حکومت سوریه تصویب کرد. نظرتان درباره آن بیانیه چیست؟ راضی‌کننده است؟

شورای امنیت سازمان ملل خیلی بد و ضعیف عمل کرده‌است. واقعیت چنین است که مخالفان دولت در سوریه تظاهرات مسالمت‌آمیزی را برگزار می‌کنند و در عوض، ارتش به آنان حمله می‌کند. اما واکنش شورای امنیت به این مسئله چیست؟ هیچ. مصوبه‌ آنها بسیار ضعیف بود. اصلا یک هدیه برای رژیم بود که موضع آنها را تقویت می‌کند. ما شورای امنیت را محکوم می‌کنیم. ما جامعه بین‌الملل را محکوم می‌کنیم که هیچ اقدامی در رابطه با سوریه انجام نمی‌دهند. قذافی یکصد نفر را کشت که غرب بلافاصله واکنش محکمی نشان داد و مجازات‌هایی را علیه او در نظر گرفت و در گام بعد نیز به اتهامات او در دادگاه بین‌المللی رسیدگی شد، در حالی که رژیم سوریه در چنین ابعاد وسیعی جنایت می‌کند و به سادگی از آن می‌گذرند. این بیانیه اصلا کافی نیست.

در شرایط موجود چه کاری از جامعه بین‌الملل ساخته است؟

ما از آنها می‌خواهیم که زمینه رسیدگی به اتهامات بشار اسد در دادگاه بین‌المللی جنایی را فراهم کنند. از سویی می‌توان صنعت نفت سوریه را هدف قرار دارد و آن را تحریم کرد، به این خاطر که رژیم پول کافی برای سرکوب مردم را از این صنعت به دست می‌آورد. به جز این می‌توان تحریم‌هایی را در ارتباط با انتقال پول تصویب کرد، چرا که برای مثال حکومت ایران میلیون‌ها دلار به بشار اسد کمک می‌کند. این‌ تحریم‌ها می‌تواند شرایط را برای رژیم اسد سخت‌تر کند و به سرنگونی آن منجر شود. متاسفانه تاکنون جامعه بین‌المللی و سازمان ملل نقش مثبتی در ماجرای سوریه بازی نکرده‌اند و حتی به نحوی حکومت سوریه را نیز مورد حمایت قرار داده‌اند.

دولت ایران چطور؟

دولت ایران به شکل وحشتناکی تا حالا از بشار اسد حمایت کرده‌است، چرا که هر دو دولت، سرکوب‌گر و دیکتاتور هستند. سندی وجود ندارد مبنی بر این‌که ایران نیروی نظامی به سوریه فرستاده باشد، اما مستندهای زیادی هست که نشان می‌دهد ایران سلاح به سوریه می‌فرستد. در هر صورت اتحاد نیرومندی میان این دو دولت وجود دارد. چند وقت پیش شایعه شد که ایران پنج میلیارد دلار به حکومت سوریه کمک مالی کرده‌‌است. این کمک مالی می‌تواند برای کشتار مردم سوریه باشد. ما از حکومت ایران می‌خواهیم به جای این که پنج میلیارد دلار به بشار اسد بدهد، آن را به مردم خودش بدهد. ما به کمک حکومت ایران نیازی نداریم، چون آنها به حکومت سوریه کمک می‌کنند و حکومت سوریه هم مردم سوریه را به قتل می‌رساند. متاسفانه ایران نقشی کاملا منفی در حوادث سوریه بازی می‌کند.

بازتاب جنبش سبز ایران در سوریه چگونه بوده‌است؟ مردم سوریه چه نظری درباره سبزها دارند؟

مردم سوریه از هر کسی که برای برقراری دموکراسی در ایران تلاش می‌کند، حمایت می‌کنند، چرا که حکومت ایران در غیاب نظارت مردم خود اتحادی قوی با رژیم بشار اسد برقرار کرده و به سرکوب مردم سوریه کمک می‌کند. معتقدم میان مردم ایران و سوریه حسی از همدلی و اتحاد وجود دارد. در عین حال ما نیاز داریم که شما از ما حمایت کنید چرا که حکومت شما نقشی منفی در سوریه بازی می‌کند. این تنها شما هستید که می‌توانید مقابل آن بایستید.

کلیدواژه ها: احسان عابدی, سوریه, غیاث الجندی, قیام |  Print | نشر مطلب