دو ماه قبل و زمانی که جان کری وزیر خارجه آمریکا گفت خطر «دولت اسلامی» تنها متوجه عراق و سوریه نیست و آمریکا و اروپا را نیز شامل خواهد شد، هیچ بزرگ‌نمایی و اغراقی نکرده بود. سخنان او پیش از آنکه تمایل آمریکا را به دخالت مجدد در عراق نشان بدهد، بازتاب تلاش‌های یک سال و نیم گذشته سازمان‌های اطلاعاتی غربی بود.

از ژوئن 2013 مسوولان سیاسی و امنیتی غربی در حال بررسی راه‌های جلوگیری از گسترش خطر «جهادی‌گری» هستند، چرا که جهادگران فعال در سوریه ممکن است به کشورهای متبوع خود بازگشته یا امنیت آن را با خطر مواجه کنند و مثلا دست به عضوگیری و تاسیس گروهک‌های مخفی بزنند.

پس از سه جلسه‌ی گسترده، در ابتدای سال 2014 سیسیلیا مالستروم مسوول امور داخلی اتحادیه اروپا به شکل علنی از نگرانی‌های قاره‌ی سبز پرده برداشته و گفت که زمان به سود اروپا نیست و باید راه‌هایی برای پیشگیری از نفوذ جهادگران در پیش گرفته شود. تمام این تحولات قبل از این بود که ابوبکر بغدادی رسما تاسیس خلافت اسلامی را در سوریه و عراق اعلام کند.

تنها چند هفته بعد، سطح نگرانی اتحادیه اروپا بیشتر شد و گلز دی‌کرچوف مسوول بخش مبارزه با تروریسم تاکید کرد که دستگاه‌های اطلاعاتی اروپا هر کوچک و بزرگی را زیر نظر دارند و به نظر می‌رسد که داعش در حال برنامه‌ریزی اجرای عملیاتی احتمالی در اروپا است.

آمار دقیقی در مورد جهادگران اروپایی در سوریه وجود ندارد،‌ ولی گمانه‌زنی‌ها بر این است که بین دو تا پنج هزار اروپایی در سوریه حضور دارند. برخی گفته‌اند که نزدیک به یازده هزار جهادگر خارجی در سوریه و عراق هستند که بیشتر آنها در صفوف داعش در حال جنگند.

داعش، افراد با ملیت‌های متفاوتی که در خدمت گرفته را در گردان‌های مشخصی جای داده تا بدین ترتیب مشکل تعدد و تکثر زبان در صحنه نبرد را حل کند، ولی این تنها فعالیت خارجی‌ها در داعش نیست، بلکه هر کدام از این افراد شبکه‌ی خاص خود را نیز دارند تا از طریق آن نیروهای جدیدی را از کشورهای خود جذب کنند.

تا این لحظه، بیشتر کشورهای غربی از ورود به مواجهه مستقیم با داعش خودداری کرده‌اند تا شرایط بغرنج موجود، اندکی روشن‌تر شود. در این بین به نظر می‌رسد که واشنگتن تصمیم گرفته وارد جنگی با هدف محدود کردن قدرت عمل و تحرک داعش شود و در این جنگ ترجیح می‌دهد بازیگران منطقه‌ای در نوک پیکان باشند تا آمریکا از ترکش‌های جنگ مصون مانده و در عین حال بتواند نقش رهبر را ایفا کند.

آمریکا برای تحقق این هدف با دقت بسیاری عمل می‌کند تا در نهایت از شکست در منطقه‌ای با پیچیدگی‌های زیاد جلوگیری کند. روش تعامل با کردها در شمال عراق مثال بارزی بر این مدعاست. کردها در مبارزه با داعش یکپارچه نیستند و آمریکا به عنوان حامی آنها این را می‌داند و بر همین اساس رفتار می‌کند. در بین نیروهای کرد، پیشمرگه‌های بارزانی به عنوان هم‌پیمانان مورد اعتماد واشنگتن در کنار حزب کارگران کردستان حضور دارند که این دومی در کنار ارتش سوریه با اپوزیسیون این کشور می‌جنگد. در این وضعیت پیچیده، غرب نگران این موضوع نیز هست که حمایت از کردها باعث شود تا آنها به سمت اعلام استقلال حرکت کنند که در این وضعیت، تنش جدید و پیچیده‌ای در منطقه آغاز می‌شود.

این روش باعث می‌شود تا بازیگران منطقه‌ای وارد درگیری طولانی با داعش شوند، ولی در هر حال این نوع از درگیری باعث نمی‌شود تا به ساعت صفر شروع عملیات نظامی مشترک نزدیک نشویم. هر چند تجربه‌های قبلی با القاعده نشان داد که از بین بردن گروه‌های جهادی به این سادگی هم نیست، ولی تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای هماهنگ کردن نوعی از عملیات مشترک علیه داعش در جریان است.

با توجه به اینکه کشورهای غربی مشکلات یاد شده را جدی تلقی کرده‌اند، نبرد با داعش بیشتر از آنکه شکلی منظم داشته باشد، بیشتر به صورت اقدامات پیشگیرانه در جریان است تا بدین ترتیب جلوی گسترش آن گرفته شود. در همین راستا، حساب‌های وابسته به داعش در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی مسدود می‌شوند و در دنیای واقعی، جلوی پیشروی آن به سمت کردستان عراق گرفته می‌شود. شورای امنیت نیز به تازگی داعش و جبهه نصرت را در یک کاسه قرار داده است، هر چند متحدان منطقه‌ای غرب تلاش کرده بودند تا این فکر را جا بیاندازند که می‌توان از جبهه نصرت علیه داعش حمایت کرد تا بدین ترتیب از منتقل شدن اعضای جبهه نصرت به صفوف داعش جلوگیری شود.

کشورهای غربی سیاست‌های خود را در قبال خطر دیوی به نام داعش با آرامش پیگیری می‌کنند و هیچ عجله‌ای ندارند، بلکه سعی دارند تا از سوراخ کوچکی وارد غار ترسناک جهادگرایی شوند. دولتمردان غربی بیشتر مبهوت اسامی هستند که در دامان خود کشورهای غربی پرورش یافته و علیه آن به پا خواسته‌اند: ابوهریره آمریکایی که نخستین آمریکایی انتحاری در سوریه بود. ابوطلحه آلمانی خواننده رپی که داعش او را امیر و فرمانروای یک منطقه کرد. ابوعیسی اندلسی بازیکن سابق تیم فوتبال آرسنال. ابوالبراء بلژیکی که نزدیک به دویست هم‌وطن خود را آماده عملیات انتحاری کرده است و …

عقربه‌های ساعت در راهروهای دستگاه‌های اطلاعاتی غربی به آهستگی حرکت می‌کند. خطر اروپا را بیشتر از آمریکا تهدید می‌کند. قاره‌ی سبز که تنها با دریای مدیترانه از مشرق زمین جدا شده،‌ پیش از این نیز طعم عملیات‌های مشابه یازده سپتامبر را در لندن و مادرید چشیده است و اکنون می‌داند داعش از طریق وحشت‌پراکنی گسترده در حال کسب وقت و برنامه‌ریزی یک یازده سپتامبر دیگر است.

منبع: روزنامه السفیر لبنان

کلیدواژه ها: اروپا, السفیر, جهادگرایی, خاورمیانه, داعش, ربیع برکات |  Print | نشر مطلب