سرانجام در آخرین دقایق مهلت ثبت‌نام برای نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری، هاشمی رفسنجانی با حضور در ساختمان وزارت کشور رسما ثبت نام کرد. در هیچ‌کدام از انتخابات گذشته، هیچگاه صرف نام‌نویسی کردن‌ِ یک شخص تا این حد تاثیرگذار و هیجان‌برانگیز نبوده است: برای عده‌ای شادی‌آور و انرژی بخش و برای عده‌ای عصبانی‌کننده و سردرگم‌کننده.

خوشمزه آنکه نامزد دقیقه‌ی نودی، در حالی در سنین کهن‌سالی پا به این عرصه می‌گذارد که چند ناکامی بزرگ را در پرونده‌ی سال‌های اخیرش دارد. از حملات بخش بزرگی از اصلاح‌طلبان به او در انتخابات مجلس ششم در سال 78 که به ناکامی‌اش در راهیابی به مجلس ختم شد، تا شکستش در مقابل احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 که به نوعی میوه‌چینی از تلاش‌های شش سال پیش نوابغ بی کینه و غرضی از خط امامی‌های سابق و تئوریسین‌های لاحق بود.

در اینکه هر سیاستمداری تعدادی منقد، منتقد، مخالف و دشمن دارد و حق طبیعی و قانونی آنهاست که به نقد، انتقاد مخالف و دشمنی خود بپردازند، شکی نیست؛ همچنان که در وجود بعضی اشکالات در دوران ریاست جمهوری هاشمی و عملکرد وی در سایر مناصبش شکی نیست. با این حال دامنه اشکالات و اتهام‌ها علیه هاشمی چنان بوده و هست که تقریبا تمام وجوه او را دربرمی‌گیرد: در راس همه‌ی آنها مسائل مربوط به زندگی خصوصی و خانواده‌اش که فصل مشترک تندروترین منتقدان و مخالفان داخل و خارج نظام است.

هاشمی و منسوبان به او خود باید پاسخگوی اتهامات و انتقادات علیه آنها، باشند؛ اما قبل از آن بد نیست که اصولا مساله‌ای جزو ایرادات و اتهامات باشد تا مشمول پاسخگویی شود. حال آنکه بعضی از این موارد که بعضا تا حد بدیهیات تلقین شده‌اند، بیشتر جزو نقاط قوت هاشمی و اطرافیان او هستند تا ضعف. این سلسله یادداشت‌ها، نگاهی دارد به این نقاط قوت و ابایی نیست از اینکه در حمایت از هاشمی و تشویق به انتخاب او برای ریاست‌جمهوری تلقی شوند.

×××××

تیم احمدی‌نژاد و مراکز قدرت نزدیک به رهبری (نظیر سپاه و وزارت اطلاعات) حملات خود علیه هاشمی را بر هیچ چیزی به اندازه خانواده‌ی او متمرکز نکرده‌اند. فرزندان او در حالی به اختلاس و دزدی و چپاول بیت‌المال متهمند که در طول تمام این سال‌ها حتی یک مدرک علیه آنها به اثبات نرسیده است. به ویژه در طول هشت سال خیمه زدن تیم رسواساز و افشاگر احمدی‌نژاد بر قوه قضائیه و در حالی که از سال 88 (و حمایت هاشمی از معترضان) سایر نهادهای امنیتی و قضایی‌ها هم در تحت فشار گذاشتن هاشمی و خانواده‌اش به آنها پیوستند، هیچ مدرکی از فساد مالی و غیر مالی آنها رو نشده است. مضحک است که گمان شود ترس یا ملاحظه‌ای از هاشمی برای رو کردن پرونده حتی علیه خود او داشته باشد، چه رسد به خانواده‌اش. در همین ردیف است مسائل برون‌مرزی مثل جنجال علیه پذیرش مهدی هاشمی در دانشگاه آکسفورد که پس از بررسی‌های دقیق این دانشگاه بسیار معتبر ـ که محال است اعتبار چند صدساله خود را قربانی مثل مهدی هاشمی کند ـ رسما با شکست مواجه شد.

افزون بر آن در میان مسئولان یا سیاستمداران درجه یک کشور، هیچ خانواده‌ای به اندازه هاشمی برای جنبش سبز و ارزش‌های سکولار هزینه نداده است و این در حالیست که تمام مسئولان نظام یا علیه جنبش سبز موضع گرفته‌اند و یا درباره آن سکوت کرده‌اند.

گفتگوی بی‌پروای مهدی هاشمی با یکی از “روزنامه‌نگاران” که البته علی‌رغم دوستانه بودن و قول قرار که “بین خودمان می‌ماند” ضبط و منتشر شد، همچنان شنیدنی‌ست. حال که بلوای رسوایی اخلاقی ماجرا فروکش کرده، می‌توان دوباره آن را گوش داد و قضاوت کرد که در آن جز سخن از محدود کردن قدرت رهبری و حمایت از خواسته‌های جنبش سبز چیزی هست یا خیر.

نقش زنان خاندان هاشمی تامل برانگیزتر است. در میان مسئولان درجه اول جمهوری اسلامی، فقط و فقط همسر و دختران هاشمی بودند که در میان مردم به خیابان آمدند و اعتراض کردند. همسر هاشمی، عفت مرعشی حتی در روز انتخابات هم در گفتگو با خبرنگاری از مردم خواسته بود اگر تقلب شد به خیابان‌ها بریزند و حضورش در اعتراضات خیابانی روزهای بعد، یکی از پایگاه‌های اصلی حمله به هاشمی از سوی نهادهای امنیتی و طرفداران خامنه‌ای و احمدی‌نژاد بود. فائزه هاشمی از مادر هم تندتر بود و اینها در حالیست که باید در نظر داشت حضور چهره‌های “مشهور” و “منتسب” در اعتراضات خیابانی، هزینه و خطری چندین برابر افراد معمولی متوجه آنها و خانواده‌هایشان می‌کند. فیلم‌هایی از حمله‌های خیابانی بسیجیان و اوباش به فائزه هاشمی که بر روی اینترنت و اکثرا توسط خود آنها منتشر شده است (+ و +) نشان دهنده‌ی بخشی از فشار روانی است که هر زنی را می‌تواند از پا درآورد و طبیعی‌ست که فقط بخش کوچکی از آنها ضبط یا منتشر شده است.

انصاف آن بوده و هست که توطئه‌اندیشانی که فعالیت‌های اعتراضی خاندان هاشمی را محصول حاشیه‌ی امن یا صحنه‌سازی می‌دانستند، اگر با دیدن فیلم وقیح حمله‌ی اوباش شهر ری به او به خود نیامدند، با حکم زندان فائزه هاشمی برای اعتراض به آن حمله تلنگری بخورند. (سعید قاسمی، یکی از سرداران سپاه حتی پس از صدور حکم گفته بود حکم در مورد فائزه اجرا نخواهد شد و شرط بسته بود اگر فائزه به زندان رفت ریش خود را بتراشد. فائزه به زندان رفت و ریش، انبوه یا اندک یا اندازه همچنان بر جنبین قاسمی‌ست)

از دو حال خارج نیست: هاشمی به همسر و دخترانش در مورد اعتراض‌های مکررشان به تقلب در انتخابات 88 و همراهی‌شان با مردم یا تذکر داده بوده است و یا نه. اگر نداده باشد، خود او موافق و همراه و همدل آنها بوده است حتی به بهای پرداخت هزینه‌ای سنگین از این بابت که تا امروز ادامه دارد. اگر غیر این باشد نشان از احترام او به حقوق زنان خانواده‌ی خود دارد، یعنی او قیمومیتی از بابت پدر یا شوهر بودن برای خود قائل نیست و دست کم برای زنان خانواده خود این احترام و حق را قائل است که بر خلاف نظر و مصالح او فعالیت کنند و هزینه بدهند. فراموش نکنیم که از خانواده‌ی یک روحانی شیعه که در آستانه ی ورود به هشتاد سالگی است، در کشوری به نام ایران سخن می‌گویم که هنوز بسیاری از مردانش تاب فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی مخالف سلیقه و صلاح خود را از سوی اعضای خانواده‌ی خود و به ویژه زنان ندارند.

فائزه‌ی هاشمی نه فقط به زندان رفت بلکه آن مجازات ناعادلانه را نه به مرثیه‌سرایی و ناله و نفرین (امری رایج) که فرصتی برای اعتراض بیشتر و ـ به گواهی بسیاری از زنان زندانی هم‌بند ـ اصلاح وضعیت زندان و زندانیان کرد. جسارت بی‌نظیر او در دادن گزارشی انسانی و حتی تمجیدبرانگیز از وضعیت زنان زندانی بهایی چنان بود که آتشبار سنگین هواداران رهبری و اعتراض و شکایت بعضی از هواداران پدرش را نیز برانگیخت. همچنان فراموش نشود از کشوری سخن می‌گوییم که حتی پذیرفتن وکالت زندانیان بهایی نیز هزینه‌ی بسیار دارد.

خاندان هاشمی و به خصوص زنان خانواده‌اش اگر نقطه قوت او نباشند بی‌شک نقطه ضعف هم محسوب نمی‌شوند – دست کم برای آنها که برای حقوق انسان و حق انتخاب و آزادی زنان اهمیت قائلند. همچنین است مواردی چون دارایی‌های شخصی هاشمی و کاریزما نداشتن شخص او؛ چنان که در یادداشت‌های بعدی به آنها پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه ها: انتخابات, انتخابات 92, ریاست جمهوری, محمود فرجامی, هاشمی |  Print | نشر مطلب