محمد خزاعی، نماینده ایران در سازمان ملل این هفته در یک جلسه غیرمعمول سوال و جواب در مرکز «جامعه آسیا» شرکت کرد. منتقدان می گویند این جلسه صرفا فرصتی بود برای پروپاگاندای ایران، اما من به عنوان گرداننده جلسه فکر می کنم نکته ای مهم و تا حدی مایوس کننده را روشن کرد: اینکه هنوز هیچکدام از طرفین اعتماد کافی برای رسیدن به یک توافق را ندارند.

این جلسه یک هفته قبل از دور بعدی مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ برگزار شد که قرار است روز ۸ اسفند ماه در قزاقستان انجام شود. موضع خزاعی ممکن است مبهم به نظر برسد. اینکه او گفت از نظر اصولی توافق وجود دارد اما هشدار داد که در عمل شرایط برای رسیدن به توافق مهیا نیست.

مثلا وقتی من پرسیدم آیا ایران آماده است که چارچوبی برای حل مناقشه هسته ای بپذیرد که ممکن است شامل محدودیت در غنی سازی اورانیوم و صادرات ذخیره فعلی اورانیوم باشد، خزاعی اول جواب داد «بله و خیر» و بعد منظورش را توضیح داد.

قسمت «بله» این بود که ایران آمادگی این را دارد که در مورد جزییاتی مثل درجه غنی سازی اورانیوم و حجم ذخیره غنی شده انعطاف نشان دهد به شرط اینکه حق اولیه اش برای غنی سازی به رسمیت شناخته شود. اما قسمت «خیر» در مورد شرایط لازم برای انجام چنین توافقی بود. «مسئله این است… عدم اعتمادی که بین دو کشور وجود دارد. به محض اینکه یک طرف حرفی می زند… (طرف مقابل) می گوید یک نقشه مخفی در کار است.»

خزاعی در مورد صحبت های هفته قبل رهبر ایران علی خامنه ای توضیح داد که گفته بود حاضر نیست تحت فشار مذاکره کند. سفیر ایران روشن کرد که لغو تحریم ها پیش نیاز مذاکرات نیست و هیچ گونه «خط قرمز» برای دیپلماسی با آمریکا و دیگر کشورهای گروه ۱+۵ وجود ندارد. اما تاکید کرد که «فشار بیشتر فقط باعث عدم اعتماد بیشتر می شود و ایران را از رسیدن به توافق از راه مذاکره،‌ نا امید می کند.»

توماس پیکرینگ، دیپلمات ارشد سابق آمریکایی که در این بحث شرکت داشت در صحبت های خزاعی علامت مثبتی دید که رهبر ایران هنوز راه مذاکره را باز گذاشته و این طور که خزاعی از او نقل کرده بود آماده یک اقدام «معقول» است. اما پیکرینگ معتقد بود که به علت وجود بی اعتمادی عمیق بین دو طرف، هر نوع گفتگوی ایران و آمریکا باید با «قدم های کوچک» شروع شود و نه با معاملات بزرگ.

خیلی خوب است که مقامات رسمی در جمع های عمومی به سوالات جواب دهند و من فکر می کنم خیلی ها در آن جمع به این نتیجه رسیدند که امکان پیشرفت در مذاکرات وجود دارد. البته خزاعی هم یک دیپلمات است و رییس او یعنی رهبر ایران، در صحبت های هفته گذشته اش صریحا گفته بود: «من دیپلمات نیستم، یک انقلابی هستم.»

مشکل این است که مذاکره و توافق با انقلابیون کار سختی است. بخصوص اگر در شرایطی باشد که احساس کنند یک تفنگ به طرف سرشان نشانه رفته است. یک دیپلمات ممکن است سازش کند اما یک انقلابی می تواند راحت بگوید: بزن، ماشه رو بکش.

منبع: ایران در جهان

|  Print | نشر مطلب