آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی اطمینان دارد که انتخابات برای جانشینی محمود احمدی نژاد که دومین دوره ریاست جمهوری او در ماه ژوئن به پایان می رسد، عادلانه و آزاد خواهد بود. در حقیقت، برای اطمینان بیشتر، وی بحث در این زمینه را ممنوع اعلام کرده است. این مهمترین بخش از سخنرانی او در ماه گذشته در شهر مقدس قم بود. سخنرانی هایی از این دست، تا کنون تاثیر معکوسی بر خواسته های وی داشته است.

پیش از مداخله آیت‌الله خامنه ای، عمدتا با یاداوری آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال 2009 که محمود احمدی نژاد در شرایطی مشکوک از رقبای اصلاح طلب خود پیشی گرفت، نارضایتی وجود داشت. سخنان رهبر جمهوری اسلامی در همان روزی بیان شد که علی سعیدی نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران، صراحتا اعلام کرد که سپاه وظیفه مهندسی کردن انتخابات را به عهده دارد. در نتیجه، حتی در ایران بسیار استبدادی، همهمه ای برپا شد.

سخنان سعیدی باعث فشار زیادی بر او شد و همچنین باعث شد تا رهبر جمهوری اسلامی هم مورد اتهام قرار گیرد. به گفته حسن روحانی، کاندیدای احتمالی انتخابات، صحبت های سعیدی “بسیار خطرناک بود … هر کسی این گونه صحبت کند مثل این است که خیانت کرده باشد”. محمد خاتمی، رییس جمهور اصلاح طلب پیشین، خواستار آن شد که “تضمین” داده شود در انتخابات “مهندسی” انجام نخواهد شد. حتی محمود احمدی نژاد، که اعتقاد عمومی بر این است از مهندسی سپاه در انتخابات سال 2009 سود برده، از این سخنان انتقاد کرد.

این اختلاف‌ها نشان دهنده مشکلاتی است که خامنه‌ای برای هدایت انتخابات در مسیری دارد که فعالیت‌های هر دو جناح جمهوری اسلامی در نهایت منجر به پذیرش قدرت بیشتر او برای کنترل کشور شود و این عقیده را که رای دادن بهترین گزینه است، همیشگی کند.

غیرقابل پیش بینی بودن انتخابات در ایران، همواره برای نمایش تصویری مناسب از این کشور استفاده می‌‍‌شد. در این زمینه با استفاده از رسانه‌هایی که به شدت محدود می شدند و کمپین‌های انتخاباتی مختلف که باعث شرمندگی دموکراسی‌ ظاهری کشورهای عرب همسایه می‌شد، تصویر مناسب مذکور مخابره می‌شد؛ اما از سال 2009 همه چیز تغییر کرد. زمانی که پیروزی ساختگی محمود احمدی نژاد منجر به ماه ها ناآرامی در کشور شد. پس از آن خامنه ای و احمدی نژاد با یکدیگر اختلاف پیدا کرده‌اند. اکنون، رهبر جمهوری اسلامی مایل به حمایت از کاندیدایی کاملا وفادار است. اما وی همچنین خواستار یک فضای رقابتی و مشارکت بالای مردمی نیز هست.

مدت‌ها پیش از آن‌که کاندیداها به طور رسمی حضور خود در انتخابات را اعلام کنند، مشخص بود که بازی در این زمین بسیار سخت خواهد بود. در ماه ژانویه، زمانی که گروهی از نیروهای اصلاح‌طلب قصد داشتند جلسه‌ای برای بررسی وضعیت انتخابات برگزار کنند، به آن‌ها اعلام شد که باید از دو کاندیدای اصلاح طلب انتخابات سال 2009 اعلام برائت کرده و روند شمارش آرا در آن انتخابات را که منجر به حذف آن‌ها شده بود، تایید کنند. قابل درک است که آن‌ها این خواسته‌ها را نپذیرفتند و در نهایت جلسه‌ای برگزار نشد. سه روز مانده به پایان ماه، دوازده روزنامه‌نگار بازداشت شدند، که بیشترین تعداد بازداشت دسته جمعی در سال‌های اخیر بود.

این حملات پیشگیرانه نشانه ضعف است یا قدرت؟ علاوه بر اصلاح طلبان، خامنه ای باید انتظار چالش از سوی احمدی نژاد را نیز داشته باشد، که قصد دارد مطمئن شود کاندیداهایی از اردوگاه خود را در میان نامزدهای انتخاباتی قرار خواهد داد.

سیستم انتخاباتی ایران می‌تواند کاندیداهای نامناسب را حذف کند، اما این مساله نه تنها باعث افشای بیشتر دموکراسی ظاهری و ساختگی در ایران می‌شود، بلکه ممکن است باعث تکرار ناآرامی‌های چهار سال پیش شود.

منبع: اکونومیست

کلیدواژه ها: آیت‌الله خامنه‌ای, انتخابات, اکونومیست, ایران, ریاست جمهوری |  Print | نشر مطلب