رابطه رو به رشد بین دو قطب احساسی متفاوت، داستانی است که در “آینه های روبرو” به تصویر کشیده می‌‌شود؛ فیلمی که این هفته در سینماهای تهران اکران شد و تابوی تغییر جنسیت را برای نخستین بار بر پرده سینما نمایش داد.

یکی از تناقض های بسیار عجیب درباره زندگی در جمهوری اسلامی قانونی بودن تغییر جنسیت بر اساس فتوای صادر شده در سال 1987 بوسیله ایت الله روح الله خمینی است.

در واقع در ایران بیشتر از هر کشور دیگری به جز تایلند، عمل تغییر جنسیت انجام می‌شود و حتی برای این عمل، کمک هزینه‌هایی نیز درنظر گرفته شده است. اما، با وجود اینکه تغییر جنسیت ممکن است حمایت های دولتی را با خود داشته باشد، این آدم‌ها به چهره هایی بحث برانگیز در بین عموم بدل می‌شوند.

فتوای صادر شده مدیون فعالیت های “مریم خاتون ملک آرا” در سال 1980 است، یک فعال حقوق “ترنس سکشوئال” ها در ایران که نامه ای به خمینی نوشت و از او درخواست کرد تا سرنوشتشان را تعیین کند. “ملک آرا” قبلن مرد بود و پیش از انقلاب 1979 در تلویزیون دولتی ایران کار می کرد. در اواسط دهه 70 او شروع به نوشتن نامه برای خمینی که در تبعید به سر می برد کرد و خواست تا اجازه مذهبی برای جراحی تغییر جنسیت را صادر کند. در 1987، پس از یک دهه فعالیت، زمانی که خمینی رهبر کشور بود، “ملک آرا” به خانه ی او رفت و با فتوایی که به او اجازه تغییر جنسیت می داد بازگشت.

پس از ساختن این فیلم، فرشته طائرپور، تهیه کننده اش گفت که نمی دانسته چنین فتوایی وجود خارجی دارد. او به گاردین گفت ” در ابتدا برای من بسیار عجیب بود که عمل تغییر جنسیت در ایران دارای مجوز است. دولت وام هایی می دهد و حتا کارت شناسایی جدید پس از عمل صادر می کند، چیزی که در بسیاری از کشورها قانونی نیست.”

با وجود این فتوا، تغییر جنسیت، به ندرت در در میان عموم به بحث گذاشته می شود. اکران “آینه های روبرو” که توجه بسیار زیادی را به خودش جلب کرده است فرصتی ایجاد کرد تا رسانه های ایران به این موضوع بپرداند. حتا کانال های رادیو و تلویزیون دولتی ایران که معمولن از پرداخت چنین موضوعاتی منع می شوند، گزارش هایی درباره این فیلم داشته اند.

خانم طائرپور در این باره می‌گوید: “برخی از ترنس سکشوئال های جوان که با دیدن فیلم هیجان زده شده اند برای تشویق دیگران به تماشای آن تلاش می کنند.” سامان ارسطو بازیگر شناخته شده ایرانی که خودش تحت عمل جراحی تغییر جنسیت قرار گرفته از طرفداران این فیلم است. برای طائرپور وضعیت ترنس سکشوال ها در جامعه ایران خلاصه شده است در آنچه پدر آدینه در فیلم می گوید: “من آرزو می کنم که او کور، مرده یا معلول بود، اما مایه ننگ نبود.”

سهیل، ایرانی 33 ساله ای که این عمل جراحی را انجام داده می گوید که حمایت های قانونی به معنی مصونیت از آزار و اذیت سایر نهادهای دولتی نیست.

بر خلاف تغییر جنسیت، همجنس گرایی، مجازات مرگ را در ایران به دنبال دارد، اما سهیل عقیده دارد که تراجنسیتی در ایران حتی از همجنس گرا بودن سخت تر است.

او می گوید: “وقتی شما ترنس سکشوئال هستید ظاهر شما تغییر می کند و این چیزی است که بیشتر خانواده های ایرانی نمی توانند با آن کنار بیایند. اما وقتی شما هموسکشوئال هستید خانواده شما ممکن است تا زمانی که تمایلات جنسی خود را به صورت یک راز نگه دارید با شما مدارا کنند.”

از نظر شادی امین، فعال حقوق ایرانیان که در آلمان زندگی می کند کیفیت عمل های جراحی تغییر جنسیت در ایران بسیار پایین و کمی بیشتر از “قصابی” است. او می گوید: “در یک جامعه دموکرات عمل تغییر جنسیت یک گزینه برای ترنس سکشوئال هاست، اما در ایران یک وظیفه برای بقاست.”

امین اشاره می کند که وقتی اوایل امسال یک ترنس سکشوئال در اصفهان به دنبال یک عمل جراحی ناموفق درگذشت، از آیین اسلامی شستشوی پیش از دفن چه توسط یک مرد، چه توسط یک زن محروم شد.”

این مساله که جامعه، تفاوت های بین هموسکشوئال یا ترنس سکشوئال بودن را درک نمی کند کمک زیادی به اقلیت های جنسی در ایران نکرده است. بسیاری از والدین، فرزندان همجنس گرای خود را مجبور به انجام جراحی تغییر جنسیت می کنند، در حالیکه روانشناسان و روانپزشکان هنوز همجنس گرایی را به عنوان یک بیماری روانی تلقی می کنند که نیاز به “درمان” دارد.

براونون رابرتسون، مدیر تیم تحقیقاتی در یک گزارش جدید درباره جامعه دگرباشان ایران می‌گوید که موضوع بسیار پیچیده تر از سردرگمی است.

او می گوید: (این سردرگمی) ناشی از این واقعیت است که قوانین ایران هم جنس گرایی را به عنوان یک جرم عمومی می شناسد و ترنسکشوئال را بر خلاف قاعده، با نگاهی علمی، نوعی ناهنجاری قابل اصلاح می دانند.

فشار بر ایرانی های جوان، هم از طرف دولت و هم از طرف جامعه برای پذیرفتن هنجارهای اجتماعی و سنت و کدهای رفتاری خاص بسیار زیاد است. بنابراین، جای تعجب ندارد که بسیاری از همجنسگرایان جوان ایرانی که به عنوان یک فراجنسیتی دارای هویت نیستند می گویند که برای انجام عمل جراحی تحت فشار اند.”

منبع: گاردین

کلیدواژه ها: آینه‌های روبرو, تغییر جنسیت, سعید کمالی دهقان, فیلم, همجنس‌گرایی, گاردین |  Print | نشر مطلب