به باور من، مهم‌ترین خبری که طی یک هفته گذشته منتشر به رسانه‌ها رسید خبر معافیت مساجد و حسینیه‌های کل کشور از پرداخت قبوض آب و برق و گاز بود. (+) من گمان می‌کنم که اگر مصوبه اخیر مجلس را اگر به دقت بررسی کنید به نتیجه‌ای خواهیم رسید که من آن را «ذات، ماهیت و هدف اولیه» طرح حذف یارانه‌ها می‌دانم!

مصوبه پر هزینه

بنابر مصوبه اخیر مجلس، تمامی حسینیه‌ها و مساجد کشور از پرداخت قبوض آب و برق و گاز معاف می‌شوند. آمار می‌گوید در حال حاضر بیش از 72 هزار مسجد در کشور وجود دارد که گویا قرار است تا سال 1404 (13 سال دیگر) به 92 هزار مسجد برسد. (اینجا) من دقیقا نمی‌دانم این آمار شامل حال حسینیه‌ها هم می‌شود یا نه، همچنین تخمین دقیقی از میزان هزینه آب و برق و گاز مساجد ندارم، با این حال می‌توان حدس زد مثلا گرمایش (یا سرمایش) یک فضای بزرگ با سقف‌های غالبا بلند چندان کم‌هزینه نباشد.

استدلال آقای رییس

علی لاریجانی، رییس مجلس، در دفاع از تصویب این طرح استدلال کرده است که «در کشور به بخش‌های فرهنگی خصوصا موسیقی، تئا‌تر و سینما بسیار کمک می‌کنیم اما آیا به مساجد نیز به همین میزان کمک کرده‌ایم؟» (+)

من دقیقا مطمئن نیستم که آقای لاریجانی این سخنان را به جد فرموده‌اند و یا قصد داشته‌اند در قالب طنز و کنایه، وضعیت اسف‌بار سالن‌های سینما، تیاتر و موسیقی کشور را یادآور شوند؟! به هر حال تا آمار دقیقی در این رابطه اعلام نشود امکان اظهار نظر وجود ندارد. تنها آمار قابل استنادی که من پیدا کردم، جزییات بودجه مراکز فرهنگی است که در اختیار «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» قرار گرفته است. وزارت‌خانه‌ای که از نام آن بر می‌آید باید متولی سینما، تیاتر، موسیقی و هنر کشور باشد. پس به فهرست موارد هزینه‌کرد بودجه این وزارت‌خانه دقت کنید: «سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان حج و زیارت، سازمان فرهنگ و ارتباطات، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل بیت، مرکز خدماتی حوزه علمیه، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، موسسه نشر و آثار امام(ره)، خبرگزاری ایرنا(!)». (ریز بودجه این سازمان‌ها در سال 87 را از اینجا+ بخوانید)

همه این موارد به کنار، حتی ادعاهایی که می‌گویند علی‌رغم افزایش بودجه 15درصدی وزارت فرهنگ، بودجه مربوط به کتاب و مطبوعات 29 درصد کاهش یافته است(+) را هم نادیده می‌گیریم. از شیوه استدلال آقای لاریجانی برمی‌آید که گویی دولت هزینه زیادی را صرف سینما و تیاتر کرده، اما از مسجد و نماز مردم غافل شده است. برای بررسی این ادعا کافی است به اظهارات یکی دیگر از نمایندگان مجلس در همان جلسه مراجعه کنیم که می‌گوید: «دولت‌های نهم و دهم نسبت به دولت‌های قبل توجه ویژه‌ای به مساجد و حسینیه‌ها داشته‌اند؛ در سال ۸۳، ۸۳ میلیارد تومان به حوزه دین کمک شد اما امروز این رقم به پنج هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسیده است»! (+) وقتی به یاد بیاوریم که کل بودجه فرهنگی کشور (آن هم با آن کارکردن هنری خیره کننده!) در سال 90 تنها 80میلیارد تومان بوده، آنگاه باید بگوییم که وضعیت مساجد کشور، ابدا متناسب روضه‌ای که آقای لاریجانی روی صندلی ریاست خوانده‌اند نیست!

چراغی که به خانه روا نیست

اقتصادی‌ترین ادعای حامیان طرح حذف‌یارانه‌ها، توقف هدررفت سوخت، انرژی و سرمایه‌های کشور بوده است. نگرشی که امیدوار است با حذف یارانه‌ها، شیوه مصرف در کشور به سمت بهینه‌سازی سوق داده شود. حامیان طرح حذف یارانه‌ها هیچ گاه واکنشی به این انتقاد که «70درصد انرژی کشور را خود دولت و نهادها و کارخانجات وابسته به آن مصرف می‌کنند» نشان نمی‌دهند. بر پایه این انتقاد، اگر به واقع عزمی برای بهینه‌سازی مصرف و جلوگیری از تبعیض در کشور وجود داشته باشد، کافی است در مرحله نخست دولت به صورتی کاملا دستوری به نهادهای زیرمجموعه خود امر کند که زیرساخت‌های فرسوده خود را بهینه کنند.

با این حال حتی آنان که چشم خود را بر این حقیقت ساده می‌بندند، با مشاهده مصوبه اخیر مجلس باید دریابند که «هیچ‌گونه اراده‌ واقعی برای کاهش هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصرف در حاکمیت وجود ندارد»! در سالی که اتفاقا به نام «حمایت از تولید ملی» نام‌گزاری شده است، فقط تولیدکننده ضعیف ایرانی است که باید هزینه‌های تولید خود را با حذف ناگهانی یارانه‌ها چند برابر ببیند. وگرنه، مصرف کنندگانی چون مساجد و حسینیه‌ها، نیازمند هیچ‌گونه ملاحظه و یا بهینه‌سازی نیستند! به باور من، مصوبه اخیر تابلوی کوچکی است که در عین سادگی کل سیمای طرح حاضر را تشریح می‌کند. طرحی که می‌گوید: «خانه‌های ایرانی کمی بیشتر چراغ‌هایشان را خاموش کنند تا هم‌چنان چراغ‌های بیشتر و بیشتری در مساجد روشن شود»!

منبع: وبلاگ مجمع دیوانگان